نهنگ سفید*
بابک زمانی . رئیس انجمن سکته مغزی
کنگره جهانی سکته مغزی امسال در شهر مونترال کانادا از ٢٥ تا ٢٨ مهرماه برگزار شد. گزارش نبرد جهانی بشر با سکته مغزی بسیار هیجان‌انگیز و غرورآفرین است. آخرین اخبار حاکی است نیزه بر پیکر این نهنگ سفید غول‌پیکر فرود آمده و حالا سرنشینان قایق اراده دارند این سمند تقدیر را تا توقف و مرگ دنبال کنند. جالب آنکه شهسواران این قایق، منظور پزشکان و محققانی که در بخش‌های پیشرفته دنیا در حال تحقیق در مورد این بیماری هستند همه در اصل از کشورهای مختلف دنیا، ازجمله کشور ما هستند، اما آنجا دیگر کسی «از کجا آمده‌ای» نمی‌پرسد، چراکه تنها پیکار موجود پیکار انسان با طبیعت است.
اگر هرکدام از ما هر لحظه دچار سکته مغزی شویم، حتی اگر در راه دوری باشیم، بلافاصله با استفاده از نت ترتیب انتقال ما به سریع‌ترین و بهترین مرکز داده می‌شود، چراکه همه اعتقاد دارند «زمان مغز است»، بنابراین در تعریف بهترین و سریع‌ترین و دقت در این انتخاب هم ده‌ها مطالعه هست. در آمبولانسی که در حال انتقال ماست، سی‌تی‌اسکن وجود دارد. این سی‌تی‌اسکن قادر است هم خود مغز را و هم عروق مغز را نشان دهد. با همین اطلاعات می‌توان درمان وریدی را شروع کرد و حتی تصمیم گرفت که آیا بیمار نیازمند درمان مداخله‌ای و خارج‌کردن لخته از مغز هست یا نه و اگر هست در حین درمان به کدام مرکز برده شود. آهستهآهسته دارد این امکان هم فراهم می‌شود که سی‌تی‌اسکن‌های داخل آمبولانس‌ها بتوانند میزان قابل نجات از نسج مغز را محاسبه و تصمیم‌گیری در مورد امکان درمان مداخله‌ای و درآوردن لخته را تسهیل کنند و همه این کارها در هنگام انتقال اما با کمک پزشکانی در مرکز و با انتقال تصاویر انجام می‌شود، چرا؟ چون زمان مغز است و نه‌تنها این، بلکه حالا می‌توان و باید علاوه‌بر زمان بر سرعت و ماهیت و مسیر راه نهنگ هم نظر انداخت تا نیزه‌ای هرچه دانسته‌تر پرتاب شود. درحال‌حاضر تمام بحث‌ها حول همین موضوع است که چه بیمارانی و با چه تکنیکی تحت درمان مداخله‌ای قرار بگیرند؟ نتایج درمان سکته مغزی در ساعات اول این رخداد که در مقایسه درمان‌شدگان با درمان‌نشدگان (به هر دلیلی مثل تأخیر) در 90 روز پس از حادثه مشاهده شده خیره‌کننده و یکی از بهترین‌ها در تمام درمان‌های پزشکی است. باید سه یا چهار بیمار را تحت این درمان قرار دهید تا یک بیمار نجات پیدا کند و این در حالی است که این نسبت برای استنت‌گذاری در قلب سی به یک! است. نهنگ سفید سکته مغزی، وقتی می‌آید از کسی کارت شناسایی نمی‌خواهد. همه افراد جامعه‌ای که افرادش دارند دهه‌های میانی عمر را می‌گذرانند در خطرند. در جامعه‌ای که آهستهآهسته دارد پیر می‌شود، درمان سکته مغزی درواقع مراقبت از هرکدام از ماست و یکی از مهم‌ترین فاکتورهای امنیت ملی است. البته که مسائل مهمی در کشور جریان دارد که ممکن است صحبت از سکته مغزی را در نظر برخی اذهان ساده‌اندیش بیهوده بنمایاند، اما سکته مغزی در حین بحران هم رعایت کسی را نمی‌کند. مغزی که نشانه می‌رود شاید جایگاه تفکر و صندوق امانات مهم‌ترین داشته‌های کشور باشد. درمان سکته مغزی یکی از ارزان‌ترین درمان‌هاست و تنها به مشارکت ملی نیازمند است. حتی قیمت آمبولانس دارای سی‌تی‌اسکن هم در مقایسه با ارقامی که در فضای مجازی در بسیاری موارد می‌شنوید بسیار ناچیز است. قطعا ردیف اول نیزه‌داران متخصصان مغز و اعصاب هستند که باید وظیفه درمان سکته مغزی را نه فوق‌تخصص خود که ذاتی‌ترین وظیفه‌شان به‌عنوان یک پزشک در نظر بگیرند و سپس در مورد سایر علاقه‌مندی‌هایشان فکر کنند، اما آحاد دیگر جامعه هم در برابر این هیولای دریاها وظیفه دارند. آنها باید هم همیاری کنند، هم اطلاع‌رسانی. برای هر دوی این کارها سازمان جهانی سکته مغزی و انجمن ایرانی سکته مغزی راهکارهای روشنی برای تمام اقشار دارند. روز جهانی سکته مغزی (٢٩ اکتبر- ٧ آبان) روزی است که همه روی عرشه جمع می‌شوند تا یک‌بار دیگر پیکار خود با نهنگ سفید را تجدید پیمان کنند. * اشاره است به رمان «نهنگ سفید»، اثر هرمان ملویل که به‌زعم برخی بزرگ‌ترین رمان قرن نام گرفته و شکار نهنگ استعاره نبرد انسان با تقدیر است.
آخرین اخبار اخبار را از طریق این لینک پیگیری کنید.
