«گفتاواز»؛ همچنان زیرِ زمین

شرق: موسیقی رپ روی زمین می‌آید؟ از گفت‌وگوی دوماه پیش پیروز ارجمند، مدیر دفتر موسیقی وزارت ارشاد با «شرق» اینطور به‌نظر می‌آمد که موسیقی رپ که تاکنون به‌عنوان بخشی از موسیقی غیرمجاز در جامعه ما شناخته می‌شد، قرار است با ماهیت ایرانی وارد بازار شود. ارجمند گفته بود: «این نوع موسیقی نه‌تنها ریشه در فرهنگ ما دارد بلکه با مصوب‌شدن واژه «گفتاواز» در فرهنگستان زبان و ادب فارسی، می‌تواند باعث شود ما حرفی در دنیای جدید داشته باشیم.» او همچنین با رد اینکه رپ، ارتباطی با گروه‌های شیطان‌پرستی دارد، از تاسیس گروه «شورای رسانه‌های نوین موسیقی» و ارایه مجوز برای تک‌آهنگ‌ها خبر داده بود. نشست خبری روز گذشته سخنگوی وزارت ارشاد اما هواداران این نوع موسیقی را دلسرد کرد. حسین نوش‌آبادی، در پاسخ به پرسشی مبنی‌براینکه تکلیف موسیقی «رپ» چه خواهد شد؟ از این نوع موسیقی به‌عنوان سبکی که «مروج بی‌بندوباری» است یاد کرد و گفت: «مجوزی برای اجرای آن در کشور داده نخواهد شد.» اظهارنظر متفاوت و متضاد این دومدیر دولتی واکنش هواداران این سبک را در پی داشت. یکی از تثبیت موسیقی رپ و ارایه مجوز برای اینگونه آثار در کشور سخن می‌گوید، دیگری از مشکل‌داربودن این سبک. آنچه اما به شبهات می‌افزاید، صحبت‌های چندماه پیش حسین علیزاده در مخالفت با این موسیقی است. علیزاده، شهریورماه در جشن «موسیقی ما» گفته بود: «می‌دانم وضعیت موسیقی ما نرمال نیست و تکلیف خیلی از موارد و مشکلات در موسیقی را باید اهل موسیقی حل کنند. من به همه رویدادها در وهله اول با نگاه مثبت نگاه می‌کنم اما باید به این نکته هم اشاره کنم که اغتشاش در انواع موسیقی وجود دارد. به‌عنوان نمونه مثلا به موسیقی رپ مجوز می‌دهیم یعنی چه؟ چون اصولا رپ خلاف جریان حرکت می‌کند؟ اینها موضوعاتی است که منجر به اغتشاش می‌شود که باید برای حل آن همه کمک کنیم.» آگاهان بر این باورند که مخالفت چهره‌های اصلی موسیقی سنتی از جمله علیزاده با این نوع موسیقی، در تصمیم اخیر وزارت ارشاد بی‌تاثیر نبوده. از این رو صحبت‌های نوش‌آبادی می‌تواند عقب‌نشینی وزارت ارشاد از مواضع‌ قبلی‌اش تلقی شود. در حالی که سخنگو این نوع موسیقی را ترویج بی‌بندوباری می‌داند، ارجمند در مورد «رپ» به «شرق» چنین گفته بود: «این موسیقی ریشه در فرهنگ ایران دارد. ما در فرهنگمان ترتیل‌خوانی، رجزخوانی و بحرطویل‌خوانی داریم حتی حماسه‌سرایان ایرانی که رجزخوانی یا شاهنامه‌خوانی می‌کردند به‌نوعی از موسیقی شبه‌رپ استفاده می‌کردند. به همین دلیل حدود دوسال قبل در گروه واژه‌گزینی موسیقی فرهنگستان زبان و ادب فارسی به پیشنهاد من واژه «گفتاواز» را برای موسیقی رپ مصوب کردیم و دیگر از واژه رپ برای این نوع موسیقی استفاده نمی‌کنیم. واژه و ریشه تاریخی این موسیقی را داریم و در تلاش هستیم محصولی که تولید می‌شود، متناسب با فرهنگ و دغدغه‌های ما باشد. معتقدم رسالت موسیقی صرفا ایجاد تفنن نیست و می‌تواند بخشی از دغدغه‌ها و اندیشه‌ها را بیان کند، این شیوه گفتاواز می‌تواند روشی برای بیان مباحثی مثل آلودگی هوا، گرمایش زمین، میراث فرهنگی و... باشد. رپ یا گفتاواز ماهیتی ایرانی دارد و فکر می‌کنم با این شکل حرفی برای گفتن در دنیای جدید داشته باشیم.» با همه اینها تماس روز گذشته «شرق» برای گفت‌وگو با ارجمند به جایی نرسید.