به بهانه اولین سفر استانی رئیس‌جمهور
فرصت‌ها و چالش‌های استان پهناور سیستانوبلوچستان
مردم سیستانوبلوچستان به‌طور آگاهانه و البته با روشنگری علما و نخبگان سیاسی و دانشگاهی، با مشارکت ۵۱درصدی، رأی اول استان را به دکتر مسعود پزشکیان دادند. مردم این خطه از کشور امیدوار شدند ایشان صدای بی‌صدایان خواهد شد و به وعده‌های انتخاباتی خویش عمل خواهد کرد.
مهراب طوقی - فعال سیاسی و اجتماعی
مردم سیستانوبلوچستان به‌طور آگاهانه و البته با روشنگری علما و نخبگان سیاسی و دانشگاهی، با مشارکت ۵۱درصدی، رأی اول استان را به دکتر مسعود پزشکیان دادند. مردم این خطه از کشور امیدوار شدند ایشان صدای بی‌صدایان خواهد شد و به وعده‌های انتخاباتی خویش عمل خواهد کرد. خوشبختانه تاکنون رئیس‌جمهور محترم در ابتدای کار با انتصاب مهندس منصور بیجار به‌عنوان اولین استاندار بلوچ اهل سنت در ۴۵ سال اخیر در استان سیستانوبلوچستان و انتصاب دکتر محمد‌نبی شهیکی به‌عنوان اولین معاون وزیر علوم در تاریخ معاصر ایران و همچنین به‌کارگیری نیک محمد بلوچ‌زهی در سمت مشاور وزیر ارتباطات و فاروق اعظمی مشاور امور استان‌های معاون پارلمانی رئیس‌جمهور، به برخی از شعارهای مهم انتخاباتی خویش عمل کرده است. ولی استان پهناور سیستانوبلوچستان با وجود ظرفیت‌ها و فرصت‌ها، با چالش‌ها و تهدید‌های عدیده‌ای روبه‌رو است که اهم آن در پی می‌آید و در انتها، پیشنهادهایی برای تقویت وفاق ملی و تحکیم وحدت اسلامی بیان خواهد شد.
سیستانوبلوچستان دومین استان پهناور کشور، با ۲۶ شهرستان و ۱۷ هزار آبادی، دارای ساختار جمعیتی جوان است؛ یعنی ۶۴ درصد جمعیت آن زیر ۳۰ سال دارند و از لحاظ بعد خانوار از میانگین کشوری بزرگ‌تر است. استان سیستانوبلوچستان هزار‌و ۲۰۰ کیلومتر مرز خاکی و همچنین ۳۷۰ کیلومتر مرز آبی دارد و تنها بندر اقیانوسی کشور (بندر چابهار) در جنوب استان واقع شده که این مرز زمینی و دریایی طولانی یک ظرفیت مهم در تجارت خارجی و مناسبات بین‌المللی است. جمعیت شهری و روستایی در استان تقریبا برابر است. از لحاظ زمین‌های زراعی و محصولات کشاورزی، دو قسمت استان شهرستان‌های سراوان، ایرانشهر، دلگان، لاشار و فنوج با محصولات خرما، گندم و هندوانه و شهرستان‌های زرآباد، قصرقند، سرباز و دشتیاری با میوه‌های گرمسیری و استوایی مانند موز، انبه و پاپایا دارای ظرفیت صادرات به استان‌ها و کشورهای هم‌جوار هستند. انرژی رایگان و خدادادی خورشیدی و بادی در اکثر فصول سال از ظرفیت‌های بالقوه استان است. همچنین سازمان منطقه آزاد چابهار، با سابقه ۳۰ سال فعالیت با بنادر فعال شهید بهشتی و شهید باهنر و سواحل اقیانوسی و گردشگری، یکی از مناطق هفت‌گانه تجاری و صنعتی ایران بوده و در کنار بازارچه‌های مرزی میرجاوه، میلک، پیشین، ریمدان و کوهک سراوان مشغول به فعالیت است. یکی از مهم‌ترین معضلات استان سیستانوبلوچستان، بی‌کاری گسترده جوانان و مشکلات اقتصادی و اجتماعی سوخت‌بری بوده که سالانه میلیون‌ها لیتر سوخت از استان‌های دیگر کشور وارد منطقه بلوچستان شده و با قاچاق این سرمایه ملی از طریق مرزهای زمینی و دریایی، موجب هدررفت آن و همچنین فوت و سوختن جوانان بومی در حوادث و تصادف‌های جاده‌ای مسیر‌های مواصلاتی می‌شود. البته گردش مالی قاچاق سوخت رقمی کلان بوده و متأسفانه خیلی از کارکنان دولتی هم به آن آلوده شده‌اند. بادهای ۱۲۰روزه سیستان باعث مهاجرت تعداد زیادی از مردم به استان‌ها و شهرهای هم‌جوار شده و خالی‌شدن سکنه را در پی داشته است. در استان سیستانوبلوچستان تنها برای پنج درصد روستاها و
۳۷ درصد شهرها گازرسانی انجام شده و از لحاظ امکانات فرهنگی، در کل استان فقط چهار سینما وجود دارد که اکثرا غیرفعال بوده و ارتباط مردم با فرهنگ ملی کشور دارای اختلال است. حاشیه‌نشینی گسترده در شهرهای زاهدان، ایرانشهر و چابهار و عریان‌شدن چهره فقر و افراد بی‌شمار بدون شناسنامه بسیار هولناک و نگران‌کننده است. استان سیستانوبلوچستان نیازمند حداقل دو هزار کیلومتر راه روستایی آسفالته است. میانگین طول زندگی در سال ۱۴۰۲ در استان ۲۰ سال از استان گیلان کمتر است و از لحاظ شاخص‌هایی همچون تعداد تخت بیمارستانی، تعداد مراکز بهداشتی و درمانی و تعداد پزشکان و متخصصان در بدترین شرایط نسبت به کل کشور است. حدود ۳۰ درصد روستاها به آب سالم و لوله‌کشی دسترسی ندارند و از ۱۲ هزار روستا تاکنون دو‌هزار‌و ۷۰۰ روستا خالی از سکنه شده‌اند و بخش مهمی از روستاها فاقد آب، برق و جاده هستند. بنابراین امکان انتقال فرهنگ ملی به این مناطق وجود ندارد. ضمنا معدل سن فوت‌شدگان استان در سال گذشته ۵۰ سال بوده است. مهم‌ترین و مسئله اول استان سیستانوبلوچستان، توسعه بوده و می‌طلبد برنامه پنج‌ساله توسعه استان در کنار برنامه هفتم توسعه کشور، با نگاه توسعه پایدار تدوین و اجرائی شود. فعال‌شدن شورای توسعه سواحل مکران و لزوم عضویت و مشارکت نخبگان بومی بلوچ در تصمیم‌سازی‌ها موجب می‌شود اعتماد جامعه محلی جلب شده و ثروتمندان بلوچ مقیم کشورهای عربی در این مناطق سرمایه‌گذاری کنند. تجدید‌نظر اساسی در سیاست داخلی استان و لزوم به‌کارگیری نیروهای بلوچ در حراست ادارات و سازمان‌ها و مراکز نظامی و انتظامی و... استان تا حس وطن‌دوستی و ایران‌گرایی تقویت شود. توسعه فناوری هوشمند در حفاظت از مرزهای خاکی و آبی و افزایش حقوق و مزایای مرزبانان بومی و غیر‌بومی، امضای سند جامع دفاعی و امنیتی با کشورهای پاکستان و افغانستان، مذاکره جهت اختصاص سهم آب هامون توسط حکومت افغانستان، انتصاب سفیر بلوچ اهل سنت در یکی از کشورهای اسلامی جهت تحکیم وحدت اسلامی و اعتمادسازی دیپلماتیک، تکمیل و افتتاح راه‌آهن چابهار به زاهدان و دوبانده‌کردن مسیر ترانزیتی شمال تا جنوب استان و جلوگیری از تلفات بالای جاده‌ای، انتصاب نخبگان و دانشگاهیان بلوچ در پست‌های کشوری و استانی در جهت تقویت هم‌گرایی ملی، رواداری با مردم خصوصا با تحصیل‌کردگان بلوچ و علمای با‌نفوذ اهل سنت استان، ساخت و راه‌اندازی فرودگاه بین‌المللی ویژه بندر چابهار و افزایش پروازهای فرودگاه‌های ایرانشهر و سراوان، تکمیل و افتتاح بیمارستان‌های ۵۴۰ تخت‌خوابی ایرانشهر و چابهار جهت بهبود شاخص‌های بهداشتی و درمانی، استقرار برخی ادارات کل جنوب استان مانند آموزش و پرورش و جهاد کشاورزی و... در شهرستان ایرانشهر با توجه به موقعیت جغرافیایی و زیرساخت‌های مناسب از دیگر راهکارهای پیشنهادی است.
