در مسیر شناخت کائنات و پدیده‌های پیچیده آن

چند ساعتی به کنفرانس مطبوعاتی گروه «پروژه تلسکوپ افق رویداد» باقی مانده و من که در جاده هستم، کمی سرعتم را بیشتر می‌کنم تا این اتفاق بزرگ را که بزرگ‌ترین خبر نجومی قرن نام گرفته، از دست ندهم. برای اولین‌بار عکسی که از افق رویداد یک سیاه‌چاله گرفته شده، در این جلسه به نمایش گذاشته خواهد شد. به غیر از این عکس که تحول بسیار بزرگی در شناخت انسان از کیهان و به‌تصویر‌کشیدن آن خواهد بود، روشی نیز که دانشمندان به واسطه آن موفق به این تصویربرداری شده‌اند، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ چیزی که بی‌شباهت به داستان‌های علمی‌-تخیلی نیست. در واقع برای اینکه بتوان از افق رویداد یک سیاه‌چاله عکسی تهیه کرد، نیاز به تلسکوپی به اندازه کره زمین است. تلسکوپ افق رویداد نام یک پروژه است که در آن رادیوتلسکوپ‌هایی از هاوایی، آریزونا، کالیفرنیا، مکزیک، شیلی، اسپانیا و قطب جنوب را با یکدیگر ترکیب كرده تا به‌ این وسیله یک رادیوتلسکوپ به وسعت کره زمین بسازند. این‌گونه این رادیوتلسکوپ بزرگ قدرت بسیار زیادی برای متمرکز‌شدن بر یک هدف و تهیه عکسی از آن با وضوح تصویری بالا دارد؛ بنابراين رادیوتلسکوپ‌ها در نقاط مختلف زمین با هم مرتبط شدند و همه بر سیاه‌چاله بسیار بزرگ واقع در مرکز کهکشان راه شیری تمرکز كردند تا در نهایت بتوانند عکسی این‌چنین تهیه كنند.
ابعاد این سیاه‌چاله واقعا شگفت‌انگیز است. این سیاه‌چاله، دهانه‌ای به قطر مدار سیاره عطارد به دور خورشید داشته و جرم آن چهار میلیون برابر جرم خورشید است. واقعا کهکشان راه شیری حق دارد به دور چنین ساختار غول‌پیکری بگردد. باید توجه داشت که نمی‌توان از خود سیاه‌چاله عکسی تهیه كرد. سیاه‌چاله به دلیل جرم بسیار زیادی که دارد، همه‌چیز از‌جمله نور را می‌بلعد. در واقع هیچ چیز نمی‌تواند از کمند جاذبه سیاه‌چاله بگریزد. پس سیاه‌چاله نور یا تشعشعی ندارد که آن را قابل رؤیت كند. پس دانشمندان از چه چیزی عکس گرفته‌اند؟ این عکس از افق رویداد این سیاه‌چاله غول‌پیکر تهیه شده است. افق رویداد در واقع مرزی است که پس‌از‌آن یک موجود نمی‌تواند از کمند سیاه‌چاله بگریزد. در واقع افق رویداد جایی است که می‌توان آن را دید. پس‌از‌آن دیگر سیاهی محض است.
متأسفانه هرچه سعی می‌کنم نمی‌توانم زودتر به خانه برسم. پس خودروی شخصی‌ام را کناری می‌زنم تا بتوانم کنفرانس خبری مربوط به این رویداد بزرگ را که به ‌طور زنده از یوتیوب پخش می‌شود، در گوشی‌ام تماشا کنم. کنفرانس با اشاره به نام آلبرت اینشتین آغاز می‌شود؛ زیرا او اولین کسی بود که با تکیه بر نسبیت عام راهی را پیش‌روی ما گذاشت تا به واسطه آن بتوانیم درکی عمیق درباره کیهان پیدا کنیم. بر‌اساس معادلات نسبیت عام او بود که در سال 1915 کارل شوارتزشیلد، فیزیک‌دان آلمانی برای اولین‌بار ساختاری بسیار رازآمیز را توصیف كرد که بعدها نام سیاه‌چاله را به خود گرفت. در واقع آنچه اکنون به نمایش گذاشته می‌شود، صد سال قبل در ذهن فوق‌العاده اينشتین تعریف شده بود. هیچ‌کس به اندازه او نمی‌توانست این تصویر را درک كند؛ زیرا اینشتین اولین کسی بود که به واسطه ذهن خلاق خود ساختار جهان را به شکلی عمیق در ابعادی بسیار بزرگ درک كرد.
آنچه در این کنفرانس خبری به تصویر کشیده شد، یک حلقه سوزان بود. تاریکی عمیق نشسته در درون حلقه همان سیاه‌چاله‌ای بود که همه چیز را در خود می‌بلعید و هیچ چیز حتی نور نمی‌توانست از آن فرار کند. آن حلقه آتشین همان افق رویداد است. جایی که اگر کسی به سیاه‌چاله‌ای نزدیک شود، مرزی است که می‌تواند امیدوار باشد از جاذبه سیاه‌چاله بگریزد. همین که دانشمندان توانسته‌اند تصویری از افق رویداد سیاه‌چاله تهیه کنند، اتفاق بسیار مهمی است؛ چون همان‌طور که گفته شد، سیاه‌چاله تاریک‌تر از آن است که با هر وسیله قابل تصوری دیده شود.
بشر با تهیه این عکس گام بزرگی در شناخت کائنات و پدیده‌های پیچیده آن برداشته است؛ اما واقعیت سخن پر از معنا و بسیار ژرفِ آن شوالیه بزرگِ علم ایزاک نیوتن هنوز هم بسیار هراس‌انگیز است: «من نمی‌دانم که جهان، من را چگونه می‌بیند؟ اما من خود را مانند کودکی می‌بینم که در کنار ساحل سرگرم بازی است و گاه و بی‌گاه با یافتن سنگ‌ریزه‌ها یا گوش‌ماهی‌های زیباتر و صاف‌تر از حد معمول، خوشحال می‌شود، حال آنکه اقیانوس بزرگ حقیقت همچنان کشف‌نشده پیش‌رویم گسترده است».

چند ساعتی به کنفرانس مطبوعاتی گروه «پروژه تلسکوپ افق رویداد» باقی مانده و من که در جاده هستم، کمی سرعتم را بیشتر می‌کنم تا این اتفاق بزرگ را که بزرگ‌ترین خبر نجومی قرن نام گرفته، از دست ندهم. برای اولین‌بار عکسی که از افق رویداد یک سیاه‌چاله گرفته شده، در این جلسه به نمایش گذاشته خواهد شد. به غیر از این عکس که تحول بسیار بزرگی در شناخت انسان از کیهان و به‌تصویر‌کشیدن آن خواهد بود، روشی نیز که دانشمندان به واسطه آن موفق به این تصویربرداری شده‌اند، از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است؛ چیزی که بی‌شباهت به داستان‌های علمی‌-تخیلی نیست. در واقع برای اینکه بتوان از افق رویداد یک سیاه‌چاله عکسی تهیه کرد، نیاز به تلسکوپی به اندازه کره زمین است. تلسکوپ افق رویداد نام یک پروژه است که در آن رادیوتلسکوپ‌هایی از هاوایی، آریزونا، کالیفرنیا، مکزیک، شیلی، اسپانیا و قطب جنوب را با یکدیگر ترکیب كرده تا به‌ این وسیله یک رادیوتلسکوپ به وسعت کره زمین بسازند. این‌گونه این رادیوتلسکوپ بزرگ قدرت بسیار زیادی برای متمرکز‌شدن بر یک هدف و تهیه عکسی از آن با وضوح تصویری بالا دارد؛ بنابراين رادیوتلسکوپ‌ها در نقاط مختلف زمین با هم مرتبط شدند و همه بر سیاه‌چاله بسیار بزرگ واقع در مرکز کهکشان راه شیری تمرکز كردند تا در نهایت بتوانند عکسی این‌چنین تهیه كنند.
ابعاد این سیاه‌چاله واقعا شگفت‌انگیز است. این سیاه‌چاله، دهانه‌ای به قطر مدار سیاره عطارد به دور خورشید داشته و جرم آن چهار میلیون برابر جرم خورشید است. واقعا کهکشان راه شیری حق دارد به دور چنین ساختار غول‌پیکری بگردد. باید توجه داشت که نمی‌توان از خود سیاه‌چاله عکسی تهیه كرد. سیاه‌چاله به دلیل جرم بسیار زیادی که دارد، همه‌چیز از‌جمله نور را می‌بلعد. در واقع هیچ چیز نمی‌تواند از کمند جاذبه سیاه‌چاله بگریزد. پس سیاه‌چاله نور یا تشعشعی ندارد که آن را قابل رؤیت كند. پس دانشمندان از چه چیزی عکس گرفته‌اند؟ این عکس از افق رویداد این سیاه‌چاله غول‌پیکر تهیه شده است. افق رویداد در واقع مرزی است که پس‌از‌آن یک موجود نمی‌تواند از کمند سیاه‌چاله بگریزد. در واقع افق رویداد جایی است که می‌توان آن را دید. پس‌از‌آن دیگر سیاهی محض است.
متأسفانه هرچه سعی می‌کنم نمی‌توانم زودتر به خانه برسم. پس خودروی شخصی‌ام را کناری می‌زنم تا بتوانم کنفرانس خبری مربوط به این رویداد بزرگ را که به ‌طور زنده از یوتیوب پخش می‌شود، در گوشی‌ام تماشا کنم. کنفرانس با اشاره به نام آلبرت اینشتین آغاز می‌شود؛ زیرا او اولین کسی بود که با تکیه بر نسبیت عام راهی را پیش‌روی ما گذاشت تا به واسطه آن بتوانیم درکی عمیق درباره کیهان پیدا کنیم. بر‌اساس معادلات نسبیت عام او بود که در سال 1915 کارل شوارتزشیلد، فیزیک‌دان آلمانی برای اولین‌بار ساختاری بسیار رازآمیز را توصیف كرد که بعدها نام سیاه‌چاله را به خود گرفت. در واقع آنچه اکنون به نمایش گذاشته می‌شود، صد سال قبل در ذهن فوق‌العاده اينشتین تعریف شده بود. هیچ‌کس به اندازه او نمی‌توانست این تصویر را درک كند؛ زیرا اینشتین اولین کسی بود که به واسطه ذهن خلاق خود ساختار جهان را به شکلی عمیق در ابعادی بسیار بزرگ درک كرد.
آنچه در این کنفرانس خبری به تصویر کشیده شد، یک حلقه سوزان بود. تاریکی عمیق نشسته در درون حلقه همان سیاه‌چاله‌ای بود که همه چیز را در خود می‌بلعید و هیچ چیز حتی نور نمی‌توانست از آن فرار کند. آن حلقه آتشین همان افق رویداد است. جایی که اگر کسی به سیاه‌چاله‌ای نزدیک شود، مرزی است که می‌تواند امیدوار باشد از جاذبه سیاه‌چاله بگریزد. همین که دانشمندان توانسته‌اند تصویری از افق رویداد سیاه‌چاله تهیه کنند، اتفاق بسیار مهمی است؛ چون همان‌طور که گفته شد، سیاه‌چاله تاریک‌تر از آن است که با هر وسیله قابل تصوری دیده شود.
بشر با تهیه این عکس گام بزرگی در شناخت کائنات و پدیده‌های پیچیده آن برداشته است؛ اما واقعیت سخن پر از معنا و بسیار ژرفِ آن شوالیه بزرگِ علم ایزاک نیوتن هنوز هم بسیار هراس‌انگیز است: «من نمی‌دانم که جهان، من را چگونه می‌بیند؟ اما من خود را مانند کودکی می‌بینم که در کنار ساحل سرگرم بازی است و گاه و بی‌گاه با یافتن سنگ‌ریزه‌ها یا گوش‌ماهی‌های زیباتر و صاف‌تر از حد معمول، خوشحال می‌شود، حال آنکه اقیانوس بزرگ حقیقت همچنان کشف‌نشده پیش‌رویم گسترده است».