واکنش آيتالله سيستاني به سخنان ترامپ
«عراق نميخواهد به پايگاهي براي ضربهزدن به ساير کشورها تبديل شود»؛ اين جمله آيتالله سيستاني هرچند اشاره مستقيمي به ايران نداشت اما بيشتر از مابقي بيانات ديروز او در ايران مورد توجه قرار گرفت. آيتالله سيستاني، مرجع عاليقدر شيعيان امروز در مقر اقامتش در نجف اشرف، نماينده سازمان ملل در عراق را به حضور پذيرفت. او از نافذترين چهرههاي جهان شيعه است. از همين رو است که اشاره تلويحي اين مرجع تقليد حتما توجه مقامات مربوطه را جلب کرده است.
ترامپ چه گفته بود
يکشنبه بود که ترامپ در گفتوگوي تلويزيوني با شبکه سيبياس گفته بود آمريکا بهمنظور «نظارت بر اقدامات ايران و حفظ فشار عليه آن» نيروهاي خود را در عراق نگه خواهد داشت. گفتهاي که نه با قوانين و توافقنامههاي بين آمريکا و دولتمردان عراقي همخوان بود و نه با برنامههاي اعلامشده آمريکا و نه حتي با عرف ديپلماتيک. چنين بود که تمام مقامات عراقي به گفته ترامپ واکنش نشان دادند. ترامپ البته برخي مقامات آمريکايي را نيز وادار کرد که صحبتهاي او را تفسير کنند. ديروز جوزف وتل، رئيس ستاد فرماندهي ارتش آمريکا پيش از سخنراني سالانه رئيسجمهور مجبور شد درباره اظهارنظر يکشنبه ترامپ اينطور واکنش نشان دهد: «مأموريت پنتاگون که روي مقابله با داعش متمرکز است، تغيير نکرده، هرچند تمرکز دولت روي محدودکردن ايران در خاورميانه قرار دارد».
مرجع سنتي با نگاهي به ضرورتهاي مدرن
بنا بر گزارش شبکه سومريهنيوز و شبکه الفرات، «جانين هنس پلاسخايرت»، نماينده سازمان ملل در عراق ديروز، چهارشنبه بعد از ديدار با آيتالله سيدعلي سيستاني، مرجع عاليقدر شيعيان در نجف اشرف گفت: «ما از ديدار با سيدعلي سيستاني که مرجع عقل و حکمت است، خرسند شديم. او ابراز اميدواري کرد که دولت عراق بهويژه در زمينه مبارزه با فساد عملکردي قوي داشته باشد. سيدعلي سيستاني بر لزوم بهبود خدمات تأکيد کرد و گفت که نزاع بر سر منافع و دستاوردها ميان سياستمداران هرگز اجازه پيشرفت را نخواهد داد».
آيتالله سيستاني در ديدار با اين نماينده گفت: «اگر فراکسيونهاي سياسي روش خود را در برخورد با مسائل کشور تغيير ندهند، ديگر فرصت واقعي براي حل بحرانهاي کنوني وجود نخواهد داشت». اين مرجع تقليد ادامه داد: «عراقيها بهاي سنگيني در جنگ با داعش پرداختند و اکنون نياز به بازسازي مناطق آسيبديده و بازگشت آوارگان داريم و بايد اين مسئله جزء اولويتهاي دولت باشد. اين مسئله در کاهش خطر گسترش تفکرات افراطي در اين مناطق سهم خواهد داشت. نهادهاي بينالمللي و جامعه جهاني بايد به تسريع اين روند کمک کنند». اين مرجع عاليقدر شيعيان در حالي از لزوم همراهي و کمک نهادهاي بينالمللي و جامعه جهاني سخن گفته که در بخشهاي ديگر صحبتهاي خود نيز از لزوم اجراي قانون براي تمامي شهروندان و افراد مقيم عراقي، يعني اصل حاکميت قانون و همچنين منحصرشدن سلاح در دست دولت (انحصار زور مشروع) سخن به ميان آورده است. سيدعلي سيستاني که چندوقتي است لقب «آيتالله» را از سايت رسمي خود برداشته است، در ادامه صحبتهاي خود بر مقابله با اقدامهاي غيرقانوني از جمله ترور و ربودن تأکيد کرد.
اما بخشي از صحبتهاي اين مرجع تقليد که جذابيت بيشتري براي ايرانيان داشت، از اين قرار بود: «عراق ميخواهد روابط خوب و متوازني با تمامي کشورهاي همجوار و دولتهاي حامي صلح بر اساس منافع مشترک و بدون مداخله در امور داخلي يا لطمهزدن به حاکميت و استقلال داشته باشد و نميخواهد به پايگاهي براي ضربهزدن به کشوري ديگر تبديل شود».
مرجعي که فاصله خود را با سياست حفظ ميکند
سيدعلي سيستاني همچنان که از تأثيرگذارترين چهرههاي مذهبي جهان است و در کشوري سياستآلود زندگي ميکند اما نسبت معناداري با سياست دارد. او هرگز وارد مسائل جزئي نميشود و اغلب موضعگيريهاي سياسي او ضمن اينکه از کليات فراتر نميرود بنا بر ضرورت صورت ميگيرد. براي نمونه در بازخواني تجربه ظهور و افول داعش نقش آيتالله سيستاني انکارناپذير است. خرداد سال 93 وقتي موصل ناگهان سقوط کرد و به دست داعش افتاد، وحشت سرتاسر عراق و حتي کشورهاي همسايه را در بر گرفت. معروف است که شهرهاي شلوغ و ترافيکهاي سرتاسري آن شهرها جاي خود را به سکوت نگرانکننده داده بودند. در چنين شرايطي بود که اين مرجع عاليقدر شيعيان از ملت عراق خواست تا عليه اين گروه تروريستي به پا خيزند. دو، سه روز بعد از سقوط موصل حجتالاسلام شيخ عبدالمهدي کربلايي، نماينده سيدعلي سيستاني، در خطبههاي نمازجمعه کربلا، مواضع اين مرجع تقليد را شرح داد و گفت: «مسئوليت ايستادگي و جنگ با تروريستها متوجه همگان است و به پيروان يک مذهب اختصاص ندارد. چالش و خطر کنوني بسيار بزرگ است؛ اما ملت عراق که به شجاعت و مسئوليتپذيري ملي و شرعي شهرت دارد، به محافظت از عراق و مقدسات
آن خواهد پرداخت». او از «حفظ وحدت و کرامت کشور» گفت و از «ترک اختلاف مسئولان گروههاي سياسي». کربلايي گفت: «اين مرجع تقليد تأکيد ميکند هرکه در راه دفاع از کشور و خانواده و ناموسش کشته شود، شهيد خواهد بود و از پدران، مادران و همسران ميخواهد فرزندان و شوهران خود را به دفاع از حرمتهاي اين کشور و مردم آن سوق دهند. هرکه توانايي دارد، بايد به دفاع از عراق و ملت و مقدسات آن بپردازد و اين امر بر ديگران ساقط است». اينچنين بود که فتواي آيتالله سيستاني توانست دل ترسخورده بسياري از عراقيها را دوباره گرم کند.
شبهنظاميان يا از سياست دور باشند يا اسلحه خود را تحويل دهند
آيتالله علي سيستاني زماني از ملت عراق خواست که عليه «داعش» بجنگند؛ خواستي که براي شيعيان در فراخواني که جمعه ۲۴ آذر از سوي نمايندهاش در نمازجمعه بغداد قرائت شد، از همه گروههاي مسلح شبهنظامي شيعه خواست که از سياست دور بمانند و در غيراينصورت سلاح خود را تحويل ارتش عراق دهند. اينچنين تصميمهايي بود که به سيستاني جايگاه ويژه و خاص بخشيده است. او همواره مخاطب نامهها و درخواستهاي مقامات عراقي و حتي اسلامي براي حلوفصل موضوعات بوده است؛ اما رعايت دقيق فاصله با سياست است که حرف اين مرجع تقليد را نافذ و برنده کرده است.
«عراق نميخواهد به پايگاهي براي ضربهزدن به ساير کشورها تبديل شود»؛ اين جمله آيتالله سيستاني هرچند اشاره مستقيمي به ايران نداشت اما بيشتر از مابقي بيانات ديروز او در ايران مورد توجه قرار گرفت. آيتالله سيستاني، مرجع عاليقدر شيعيان امروز در مقر اقامتش در نجف اشرف، نماينده سازمان ملل در عراق را به حضور پذيرفت. او از نافذترين چهرههاي جهان شيعه است. از همين رو است که اشاره تلويحي اين مرجع تقليد حتما توجه مقامات مربوطه را جلب کرده است.
ترامپ چه گفته بود
يکشنبه بود که ترامپ در گفتوگوي تلويزيوني با شبکه سيبياس گفته بود آمريکا بهمنظور «نظارت بر اقدامات ايران و حفظ فشار عليه آن» نيروهاي خود را در عراق نگه خواهد داشت. گفتهاي که نه با قوانين و توافقنامههاي بين آمريکا و دولتمردان عراقي همخوان بود و نه با برنامههاي اعلامشده آمريکا و نه حتي با عرف ديپلماتيک. چنين بود که تمام مقامات عراقي به گفته ترامپ واکنش نشان دادند. ترامپ البته برخي مقامات آمريکايي را نيز وادار کرد که صحبتهاي او را تفسير کنند. ديروز جوزف وتل، رئيس ستاد فرماندهي ارتش آمريکا پيش از سخنراني سالانه رئيسجمهور مجبور شد درباره اظهارنظر يکشنبه ترامپ اينطور واکنش نشان دهد: «مأموريت پنتاگون که روي مقابله با داعش متمرکز است، تغيير نکرده، هرچند تمرکز دولت روي محدودکردن ايران در خاورميانه قرار دارد».
مرجع سنتي با نگاهي به ضرورتهاي مدرن
بنا بر گزارش شبکه سومريهنيوز و شبکه الفرات، «جانين هنس پلاسخايرت»، نماينده سازمان ملل در عراق ديروز، چهارشنبه بعد از ديدار با آيتالله سيدعلي سيستاني، مرجع عاليقدر شيعيان در نجف اشرف گفت: «ما از ديدار با سيدعلي سيستاني که مرجع عقل و حکمت است، خرسند شديم. او ابراز اميدواري کرد که دولت عراق بهويژه در زمينه مبارزه با فساد عملکردي قوي داشته باشد. سيدعلي سيستاني بر لزوم بهبود خدمات تأکيد کرد و گفت که نزاع بر سر منافع و دستاوردها ميان سياستمداران هرگز اجازه پيشرفت را نخواهد داد».
آيتالله سيستاني در ديدار با اين نماينده گفت: «اگر فراکسيونهاي سياسي روش خود را در برخورد با مسائل کشور تغيير ندهند، ديگر فرصت واقعي براي حل بحرانهاي کنوني وجود نخواهد داشت». اين مرجع تقليد ادامه داد: «عراقيها بهاي سنگيني در جنگ با داعش پرداختند و اکنون نياز به بازسازي مناطق آسيبديده و بازگشت آوارگان داريم و بايد اين مسئله جزء اولويتهاي دولت باشد. اين مسئله در کاهش خطر گسترش تفکرات افراطي در اين مناطق سهم خواهد داشت. نهادهاي بينالمللي و جامعه جهاني بايد به تسريع اين روند کمک کنند». اين مرجع عاليقدر شيعيان در حالي از لزوم همراهي و کمک نهادهاي بينالمللي و جامعه جهاني سخن گفته که در بخشهاي ديگر صحبتهاي خود نيز از لزوم اجراي قانون براي تمامي شهروندان و افراد مقيم عراقي، يعني اصل حاکميت قانون و همچنين منحصرشدن سلاح در دست دولت (انحصار زور مشروع) سخن به ميان آورده است. سيدعلي سيستاني که چندوقتي است لقب «آيتالله» را از سايت رسمي خود برداشته است، در ادامه صحبتهاي خود بر مقابله با اقدامهاي غيرقانوني از جمله ترور و ربودن تأکيد کرد.
اما بخشي از صحبتهاي اين مرجع تقليد که جذابيت بيشتري براي ايرانيان داشت، از اين قرار بود: «عراق ميخواهد روابط خوب و متوازني با تمامي کشورهاي همجوار و دولتهاي حامي صلح بر اساس منافع مشترک و بدون مداخله در امور داخلي يا لطمهزدن به حاکميت و استقلال داشته باشد و نميخواهد به پايگاهي براي ضربهزدن به کشوري ديگر تبديل شود».
مرجعي که فاصله خود را با سياست حفظ ميکند
سيدعلي سيستاني همچنان که از تأثيرگذارترين چهرههاي مذهبي جهان است و در کشوري سياستآلود زندگي ميکند اما نسبت معناداري با سياست دارد. او هرگز وارد مسائل جزئي نميشود و اغلب موضعگيريهاي سياسي او ضمن اينکه از کليات فراتر نميرود بنا بر ضرورت صورت ميگيرد. براي نمونه در بازخواني تجربه ظهور و افول داعش نقش آيتالله سيستاني انکارناپذير است. خرداد سال 93 وقتي موصل ناگهان سقوط کرد و به دست داعش افتاد، وحشت سرتاسر عراق و حتي کشورهاي همسايه را در بر گرفت. معروف است که شهرهاي شلوغ و ترافيکهاي سرتاسري آن شهرها جاي خود را به سکوت نگرانکننده داده بودند. در چنين شرايطي بود که اين مرجع عاليقدر شيعيان از ملت عراق خواست تا عليه اين گروه تروريستي به پا خيزند. دو، سه روز بعد از سقوط موصل حجتالاسلام شيخ عبدالمهدي کربلايي، نماينده سيدعلي سيستاني، در خطبههاي نمازجمعه کربلا، مواضع اين مرجع تقليد را شرح داد و گفت: «مسئوليت ايستادگي و جنگ با تروريستها متوجه همگان است و به پيروان يک مذهب اختصاص ندارد. چالش و خطر کنوني بسيار بزرگ است؛ اما ملت عراق که به شجاعت و مسئوليتپذيري ملي و شرعي شهرت دارد، به محافظت از عراق و مقدسات
آن خواهد پرداخت». او از «حفظ وحدت و کرامت کشور» گفت و از «ترک اختلاف مسئولان گروههاي سياسي». کربلايي گفت: «اين مرجع تقليد تأکيد ميکند هرکه در راه دفاع از کشور و خانواده و ناموسش کشته شود، شهيد خواهد بود و از پدران، مادران و همسران ميخواهد فرزندان و شوهران خود را به دفاع از حرمتهاي اين کشور و مردم آن سوق دهند. هرکه توانايي دارد، بايد به دفاع از عراق و ملت و مقدسات آن بپردازد و اين امر بر ديگران ساقط است». اينچنين بود که فتواي آيتالله سيستاني توانست دل ترسخورده بسياري از عراقيها را دوباره گرم کند.
شبهنظاميان يا از سياست دور باشند يا اسلحه خود را تحويل دهند
آيتالله علي سيستاني زماني از ملت عراق خواست که عليه «داعش» بجنگند؛ خواستي که براي شيعيان در فراخواني که جمعه ۲۴ آذر از سوي نمايندهاش در نمازجمعه بغداد قرائت شد، از همه گروههاي مسلح شبهنظامي شيعه خواست که از سياست دور بمانند و در غيراينصورت سلاح خود را تحويل ارتش عراق دهند. اينچنين تصميمهايي بود که به سيستاني جايگاه ويژه و خاص بخشيده است. او همواره مخاطب نامهها و درخواستهاي مقامات عراقي و حتي اسلامي براي حلوفصل موضوعات بوده است؛ اما رعايت دقيق فاصله با سياست است که حرف اين مرجع تقليد را نافذ و برنده کرده است.